Όταν αναφερόμαστε σε αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδή αδένα, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto ή αλλιώς νόσος του Χασιμότο είναι από τις πιο κοινές νόσους που πλήττουν κυριότερα τις γυναίκες και αναγνωρίστηκε ως αυτοάνοσο το 1957, περίπου 45 χρόνια αφότου ο Ιάπωνας γιατρός Χακάρου Χασιμότο την περιέγραψε πρώτη φορά.

Ο λόγος που η θυρεοειδίτιδα Hashimoto προσβάλλει κυρίως το γυναικείο φύλο και επηρεάζει την ποιότητα της ζωής τους οφείλεται στις πολλαπλές ορμονικές αλλαγές που αυτές βιώνουν στη διάρκεια της ζωής τους, από την αρχή της έμμηνου ρύσης και μέχρι την εμμηνόπαυση, καθώς και το ιδιαίτερο μεταβολικό προφίλ τους.

Οι αιτίες της Θυρεοειδίτιδας Hasimoto

Η ανάπτυξη της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, όπως και σχεδόν του συνόλου των αυτοάνοσων νοσημάτων, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με (1) διαταραχές και αλλαγές του μεταβολισμού, (2) γενετικούς παράγοντες και (3) παράγοντες που σχετίζονται με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής. Τρεις από τους κυριότερους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνισή της είναι:

• Χαμηλός μεταβολισμός – Αυξημένη οξείδωση και έλλειψη σε μικροθρεπτικά στοιχεία και βιταμίνες (π.χ., βιταμίνη D3, σελήνιο, μαγνήσιο, Ω3 λιπαρά οξέα, προβιοτικά, κ.α.) δεν επιτρέπουν στον οργανισμό να επιτελέσει τις μεταβολικές του διεργασίες σωστά και να παράγει τις απαιτούμενες θυρεοειδείς ορμόνες για την καλή λειτουργία του θυρεοειδή, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της θυρεοειδίτιδας Hashimoto.

• Ο διαταραγμένος μεταβολισμός της ινσουλίνης – Όταν υπερ-καταναλώνουμε ακατάλληλες τροφές (π.χ., ζάχαρη και επεξεργασμένες τροφές), αναγκάζουμε τον οργανισμό να προσπαθεί να διατηρήσει τα επίπεδα του σακχάρου εντός των φυσιολογικών ορίων παράγοντας μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης. Αυτό, με τη σειρά του, όχι μόνο απορυθμίζει την φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά καταστέλλει και την λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

• Ψυχογενές στρες – Μπορεί να πυροδοτήσει σημαντικές μεταβολικές και ορμονικές διαταραχές που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της Χασιμότο, ειδικά όταν πρόκειται για χρόνιο ψυχογενές στρες.

Μακροπρόθεσμα, καθένας από τους παραπάνω παράγοντες, μπορεί να αλλοιώσει την μορφολογία και τη σύσταση των κυττάρων του θυρεοειδούς σε τέτοιο βαθμό που το ανοσοποιητικό σύστημα τα αναγνωρίζει σαν ξένους εισβολείς που πρέπει να καταστείλει παράγοντας αντισώματα για την εξουδετέρωσή τους.

Συμπτώματα της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto

Οι ασθενείς που πάσχουν από το συγκεκριμένο αυτοάνοσο νόσημα αρχικά (συνήθως) εμφανίζουν συμπτώματα υποθυρεοειδισμού και παρουσιάζουν ή ταλαιπωρούνται, ως επί το πλείστον, από:

• Χαμηλά επίπεδα ενέργειας και αίσθημα κόπωσης.
• Διαταραχές ύπνου.
• Εναλλαγές διάθεσης.
• Υπερένταση
• Δυσκολία ρύθμισης ή διατήρησης του φυσιολογικού βάρους.
• Ταχυκαρδίες
• Μελαγχολία
• Εφιδρώσεις
• Μειωμένη πνευματική διαύγεια.
• Απώλεια μνήμης.
• Αίσθημα κατακράτησης.
• Μυϊκές κράμπες.
• Πόνους στις αρθρώσεις.
• Γαστρεντερικές διαταραχές.
• Βρογχοκήλη (αυξημένη διάσταση του θυρεοειδούς αδένα).
• Υψηλά επίπεδα TSH.
• Αλλαγή της σύστασης του θυρεοειδούς αδένα (εντοπίζεται κατά τη διάρκεια υπερηχογραφήματος).  
• Ανεβασμένα επίπεδα αυτο-αντισωμάτων που επιτίθενται στον θυρεοειδή (αντι-TG και αντι-TPO).

Είναι πολύ σημαντικό να ρυθμιστούν οι παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της θυρεοειδίτιδας Hasimoto για να μπορέσει να ρυθμιστεί η νόσος πιο αποτελεσματικά, έτσι ώστε ο ασθενής να μη βιώνει τα συμπτώματα που κάνουν την καθημερινότητά του δύσκολη, μειώνοντας την ποιότητα της ζωής του.

Τρόποι αντιμετώπισης της θυρεοειδίτιδας Hashimoto

Η Χασιμότο οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό και υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα και χρειάζεται η λήψη θυρεοειδικών ορμονών για να καλυφθεί αυτή η έλλειψη και να βελτιωθούν τα συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω.

1. Φαρμακευτική αγωγή

Εάν ο θυρεοειδής αδένας λειτουργεί φυσιολογικά, τότε δεν είναι απαραίτητη η χορήγηση φαρμάκων για την αντιμετώπιση της νόσου και την βελτίωση των συμπτωμάτων του υποθυρεοειδισμού. Συστήνεται, όμως, παρακολούθηση της πορείας της σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Εφόσον, όμως ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί, τότε η χορήγηση ειδικών ορμονών (π.χ., λεβοθυροξίνης) με παράλληλη παρακολούθηση των επιπέδων TSH περίπου κάθε 6-8 εβδομάδες για να ρυθμιστεί η δόση της αγωγής είναι απαραίτητα.
Μόλις αυτό επιτευχθεί, ο γιατρός πιθανόν να ζητήσει επανέλεγχο των επιπέδων TSH κάθε 6 ή 12 μήνες για να είναι σίγουρος ότι ο οργανισμός του ασθενούς συνεχίζει να λαμβάνει την σωστή δόση των ορμονών, έτσι ώστε αυτός να μην επανεμφανίσει συμπτώματα υποθυρεοειδισμού και να μην προκληθούν διαταραχές στον οργανισμό λόγω λήψης μεγαλύτερων των απαραίτητων ποσοτήτων θυρεοειδικής ορμόνης (π.χ., υπερένταση, αρρυθμίες, κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης).

2. Αντιμετώπιση των αιτιών της νόσου

Συνήθως, αν δεν αντιμετωπιστούν τα αίτια που οδήγησαν στην εμφάνιση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, η βελτίωση των συμπτωμάτων της με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής δεν θα καταφέρει να πετύχει την ιδανική ρύθμιση του ασθενούς και να αποκαταστήσει τις μεταβολικές διαταραχές που συνήθως υποβόσκουν της Χασιμότο, ακόμα και εάν οι ορμονολογικές του εξετάσεις είναι πλέον σε φυσιολογικά επίπεδα.
Παρόλα αυτά, ακόμα και με ένα θυρεοειδή αδένα που λειτουργεί κατά 20% μόνο, η ορμονική υποκατάσταση (χορήγηση των ειδικών ορμονών) μπορεί να καλύψει αποτελεσματικά τις προσαρμογές του μεταβολισμού του ασθενούς στις καθημερινές ανάγκες του οργανισμού, κάτι που του επιτρέπει να έχει μια καλή ποιότητα ζωής, ειδικά όταν γίνει και παράλληλη αντιμετώπιση των παραγόντων που οδήγησαν στην εμφάνιση της νόσου (π.χ., διόρθωση της έλλειψης σε βιταμίνες, διατήρηση ή επαναφορά του φυσιολογικού βάρους, κτλ).

3. Επεμβάσεις στον τρόπο ζωής και διατροφής

Σημαντική και μακροχρόνια βελτίωση των συμπτωμάτων της νόσου γίνεται επίσης και με τη χρήση μεταβολομικών αναλύσεων (ειδικές εξετάσεις) που εντοπίζουν τις αναγκαίες παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν σε επίπεδο διατροφής και τρόπου ζωής και βοηθούν στη διαμόρφωση της τρέχουσας κατάστασης της υγείας του ασθενούς.

Φυσικά, όσο πιο γρήγορη είναι η παρέμβαση που γίνεται για να αποκατασταθούν τα συμπτώματα και οι διαταραχές που συνδέονται με την θυρεοειδίτιδα Hashimoto, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορεί να γίνει η αναχαίτιση της εξέλιξής της νόσου.