Τι είναι μαστογραφία; Γιατί πρέπει μια γυναίκα να κάνει μαστογραφία; Αυτές και άλλες συχνές ερωτήσεις απαντώνται από την Ιατρό Βιτζηλαίου Ανδριάννα-Χριστίνα Υπεύθυνη του τμήματος Μαστογραφίας.

Τι είναι η μαστογραφία;

Η μαστογραφία είναι ακτινολογική μέθοδος η οποία επιτρέπει την απεικόνιση της μορφολογίας και της δομής των ανατομικών στοιχείων του μαστού και των παθολογικών αλλοιώσεων αυτού. Σήμερα, η μαστογραφία παραμένει η καταλληλότερη εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου μαστού.

Γιατί πρέπει μια γυναίκα να κάνει μαστογραφία;

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου σε γυναίκες ηλικίας 40-55 ετών στις αναπτυγμένες χώρες. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι εμφανίζονται περίπου 4.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού κάθε χρόνο, ενώ περίπου 1.500 γυναίκες πεθαίνουν ετησίως από τη νόσο στην Ελλάδα.
Το σημαντικότερο για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού είναι η πρόληψη, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως με τη μαστογραφία. Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι η θνησιμότητα της νόσου μπορεί να μειωθεί κατά 30% εάν όλες οι γυναίκες ηλικίας 40 ετών και άνω, υποβληθούν ανά τακτικά χρονικά διαστήματα σε προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο.

Πότε πρέπει μια γυναίκα κάνει τη πρώτη της μαστογραφία;

Επειδή η συχνότητα του καρκίνου του μαστού αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας, η Διεθνής Ιατρική Κοινότητα προτείνει η πρώτη μαστογραφία να γίνεται ανάμεσα στην ηλικία των 35-40 ετών, η οποία χρησιμοποιείται ως εξέταση αναφορας.

Σε ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;

Η εξέταση θα πρέπει να γίνεται 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση δηλαδή μεταξύ της 4ης και της 10ης ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση και όχι από το τέλος της περιόδου.
Και ο λόγος είναι ότι επειδή ο μαστός αρχίζει να διογκώνεται μετά την ωορρηξία, μπορεί να έχουμε ψευδή ευρήματα.

Πόσο συχνά μπορεί να την επαναλαμβάνει;

Σε ηλικία άνω των 40 ετών συνιστάται ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία. Η ηλικία διακοπής του προληπτικού ελέγχου δεν έχει καθοριστεί με ακρίβεια. Αυτό θα συστηθεί από τον θεράποντα ιατρό που είναι σε θέση να συνεκτιμήσει τους παράγοντες κινδύνου, χωριστά για κάθε γυναίκα. Όμως λόγω της αυξημένης συχνότητας του καρκίνου σε προχωρημένη ηλικία προτείνεται εφόσον η γενική κατάσταση της γυναίκας είναι καλή να συνεχίζεται η μαστογραφία ανά διετία σε γυναίκες μετά το 72ο έτος της ηλικίας.

Πότε ξεκινά ο έλεγχος σε γυναίκες με κληρονομική προδιάθεση;

Οι γυναίκες με κληρονομική προδιάθεση ανήκουν σε ομάδες υψηλής επικινδυνότητας και εντάσσονται σε προγράμματα εντατικού προληπτικού ελέγχου. Σε εξειδικευμένα κέντρα προτείνεται ο αυξημένος έλεγχος των γυναικών αυτών, ο οποίος περιλαμβάνει:
- την αυτοεξέταση των μαστών από την ηλικία των 20 ετών
- την κλινική εξέταση μια ή δυο φορές τον χρόνο
- τον προληπτικό ετήσιο έλεγχο με μαστογραφία από την ηλικία των 25-35 ετών ή 5 έτη νωρίτερα από την διάγωση της νόσου σε συγγενικό πρόσωπο.

Μήπως το μεσοδιάστημα του ενός έτους από κάθε εξέταση και μαστογραφία είναι μεγάλο;

Το διάστημα του ενός έτους θεωρείται διεθνώς ως ασφαλές χρονικό διάστημα που προκύπτει ανάμεσα από κάθε εξέταση εκτός ορισμένων εξαιρέσεων που απαιτείται τακτικότερος επανέλεγχος.

Πόσο επικίνδυνη είναι η ακτινοβολία που δεχόμαστε κάνοντας μαστογραφία;

Η εξέταση δεν είναι επικινδυνη, αφού οι σημερινοί, νέου τύπου ψηφιακή μαστογράφοι εκπέμπουν πολύ μικρή δόση ακτινοβολίας, η οποία δεν υποβάλλει σε κίνδυνο την υγεία της εξεταζόμενης.
Επιπροσθέτως τονίζεται ότι, στη διεθνή βιβλιογραφία δεν υπάρχει άμεση τεκμηρίωση ότι η δόση ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται στη μαστογραφία σε γυναίκες που βρίσκονται στην 4η δεκαετία προκαλεί καρκίνο μαστού ή οποιονδήποτε άλλο κίνδυνο για την υγεία.

Η μαστογραφία ανιχνεύει όλες τις κακοήθειες; Υπάρχει περιθώριο λάθους;

Βεβαίως, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ένα ποσοστό 8%-12% των καρκίνων δεν απεικονίζεται στη μαστογραφία. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, σε κάθε περίπτωση, να γίνεται ψηλάφηση από ειδικό ιατρό. Τέλος, η μαστογραφία για να είναι αξιόπιστη ως μέθοδος απαιτείται η άρτια τεχνική της, η απόλυτη εξειδίκευση και η αποκλειστική απασχόληση του ακτινολόγου με το αντικείμενο του μαστού.

Έχουμε ακούσει πολλά για τη ψηφιακή μαστογραφία, ποια ακριβώς είναι τα πλεονεκτήματά τους ως προς τη κλασσική (αναλογική);

Τα οφέλη της ψηφιακής μαστογραφίας είναι πολλαπλά.

1) Το σημαντικότερο από αυτά είναι ότι, η ψηφιακή μαστογραφία έχει υψηλότερη διαγνωστική ακρίβεια στην διάγνωση των παθήσεων του μαστού έναντι της κλασσικής μαστογραφίας. Αυτό έχει επιτευχθεί από την δυνατότητα της καλύτερης απεικόνισης κυρίως των πυκνών μαστών ιδίως σε νέες γυναίκες. Ως εκ τούτου και οι μικροαποτιτανώσεις με τις οποίες εμφανίζεται ένα μεγάλο ποσοστό της αρχόμενης κακοήθειας απεικονίζονται πιο καθαρά και το πραγματικό μέγεθος των αλλοιώσεων αξιολογείται ορθότερα.
2) Άλλο πλεονέκτημα της ψηφιακής μαστογραφίας είναι η βελτίωση της εξέτασης. Δηλαδή η τοποθέτηση της εξεταζόμενης είναι πιο απλή, η εξέταση μαστών μεγάλου μεγέθους καθίσταται ευκολότερη και η διάρκεια της εξέτασης αλλά και η πίεση που ασκείται στο μαστό είναι μικρότερη.
3) 'Αλλο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι η δόση της ακτινοβολίας στην ψηφιακή μαστογραφία είναι μικρότερη από ότι στην κλασσική. Αυτό επιτυγχάνεται και από τη μείωση του αριθμού των επαναληπτικών λήψεων που λαμβάνονται στη ψηφιακή μαστογραφία λόγω χαμηλής ευκρίνειας της εικόνας ή για ανάλυση ύποπτων περιοχών (μεγεθυντικές λήψεις).
4) Ακόμη, στη ψηφιακή μαστογραφία η εικόνα αρχειοθετείται σε ψηφιακό δίσκο από όπου χρησιμοποιείται για συγκριτική μελέτη ή για επανεκτύπωση, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα της τηλεμαστογραφίας.
5) Τέλος, τα επόμενα χρόνια όλοι οι αναλογικοί μαστογράφοι τείνουν να αντικαθίστανται σταδιακά από τους ψηφιακούς μαστογράφους.

Για την πραγματοποίηση της εξέτασης δεν απαιτείται ραντεβού.