Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός;

Ο υποθυρεοειδισμός, που ονομάζεται επίσης αδρανής θυρεοειδής νόσος, είναι μια κοινή διαταραχή κατά την οποία ,ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή θυρεοειδή ορμόνη. Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στο μπροστινό κάτω μέρος του λαιμού. Οι ορμόνες που απελευθερώνονται από τον αδένα ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και επηρεάζουν σχεδόν κάθε μέρος του σώματος, από την καρδιά και τον εγκέφαλο έως τους μυς και το δέρμα.

Ο θυρεοειδής ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα του σώματος χρησιμοποιούν ενέργεια από τα τρόφιμα, μια διαδικασία που ονομάζεται μεταβολισμός. Μεταξύ άλλων, ο μεταβολισμός επηρεάζει τη θερμοκρασία του σώματος, τον καρδιακό παλμό και την καύση των θερμίδων. Εάν η ορμόνη του θυρεοειδούς είναι ελλιπής, οι διαδικασίες του σώματος επιβραδύνονται. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα παράγει λιγότερη ενέργεια και ο μεταβολισμός καθυστερεί.

Ποια είναι τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού;

Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού μπορεί να είναι ασαφή και συχνά θυμίζουν άλλες καταστάσεις. Μπορούν να περιλαμβάνουν:
• Αλλαγές στον εμμηνορροϊκό κύκλο
• Δυσκοιλιότητα
• Κατάθλιψη
• Ξηροδερμία και τριχόπτωση
• Αυξημένη χοληστερόλη
• Κούραση
• Μεγαλύτερη ευαισθησία στο κρύο
• Βραχνή φωνή
• Πόνος στις αρθρώσεις, δυσκαμψία και πρήξιμο
• Προβλήματα με τη μνήμη
• Μυϊκοί πόνοι και δυσκαμψία
• Αργός καρδιακός ρυθμός
• Οίδημα του θυρεοειδούς αδένα (βρογχοκήλη)
• Ανεξήγητη αύξηση βάρους ή δυσκολία απώλειας βάρους
• Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

Τα βρέφη με υποθυρεοειδισμό μπορεί να μην έχουν συμπτώματα. Εάν εμφανιστούν συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν κρύα χέρια και πόδια, δυσκοιλιότητα, υπνηλία σε πολύ μεγάλο βαθμό, βραχνή κραυγή, λίγη ή καθόλου ανάπτυξη, χαμηλό μυϊκό τόνο, επίμονο ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών), κακές συνήθειες διατροφής , πρησμένο πρόσωπο, φούσκωμα στο στομάχι, ομφαλοκήλη.

Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί επίσης να έχουν υποθυρεοειδισμό με τα σημεία και τα συμπτώματα που παρατηρούνται σε ενήλικες. Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί επίσης να έχουν: καθυστερήσεις στην ανάπτυξη και μικρότερο ανάστημα, αργή διανοητική ανάπτυξη, αργότερη ανάπτυξη μόνιμων δοντιών.

Ποιες είναι οι αιτίες του υποθυρεοειδισμού;

Η πιο κοινή αιτία του υποθυρεοειδισμού είναι η θυρεοειδίτιδα του Hashimoto. Η θυρεοειδίτιδα είναι μια φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα. Η θυρεοειδίτιδα του Hashimoto είναι μια αυτοάνοση διαταραχή. Με την Hashimoto, το σώμα παράγει αντισώματα που επιτίθενται και καταστρέφουν τον θυρεοειδή αδένα. Η θυρεοειδίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από ιογενή λοίμωξη.

Άλλες αιτίες υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν:

• Ακτινοθεραπεία στην περιοχή του λαιμού. Η θεραπεία ορισμένων καρκίνων, όπως το λέμφωμα, απαιτεί ακτινοβολία στο λαιμό. Η ακτινοβολία βλάπτει τα κύτταρα του θυρεοειδούς. Αυτό καθιστά πιο δύσκολο για τον αδένα να παράγει ορμόνες.

• Θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Αυτή η θεραπεία συνταγογραφείται συνήθως σε άτομα που έχουν υπερδραστήριο θυρεοειδή αδένα, μια κατάσταση γνωστή ως υπερθυρεοειδισμός. Ωστόσο, η ακτινοβολία καταστρέφει τα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα. Αυτό συνήθως οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό.

• Χρήση ορισμένων φαρμάκων. Ορισμένα φάρμακα για τη θεραπεία καρδιακών προβλημάτων, ψυχιατρικών παθήσεων και καρκίνου μπορεί μερικές φορές να επηρεάσουν την παραγωγή θυρεοειδικής ορμόνης. Αυτές περιλαμβάνουν την αμιωδαρόνη την ιντερφερόνη Α και την ιντερλευκίνη-2.

• Χειρουργείο. Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του θυρεοειδούς θα οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό. Εάν αφαιρεθεί μόνο μέρος του θυρεοειδούς, ο εναπομείνας αδένας μπορεί ακόμα να είναι σε θέση να παράγει αρκετή ορμόνη για τις ανάγκες του σώματος.

• Διατροφή ελλιπή σε ιώδιο. Ο θυρεοειδής χρειάζεται ιώδιο για την παραγωγή θυρεοειδικής ορμόνης. Το σώμα σας δεν παράγει ιώδιο, οπότε πρέπει να το ξεπεράσετε μέσω της διατροφής σας. Το ιωδιωμένο επιτραπέζιο αλάτι είναι πλούσιο σε ιώδιο. Άλλες πηγές τροφίμων ιωδίου περιλαμβάνουν οστρακοειδή, ψάρια αλμυρού νερού, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα και φύκια.

• Εγκυμοσύνη. Ο λόγος δεν είναι σαφής, αλλά μερικές φορές, η φλεγμονή του θυρεοειδούς εμφανίζεται μετά την εγκυμοσύνη. Αυτό ονομάζεται θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό. Οι γυναίκες με αυτή την πάθηση συνήθως έχουν σοβαρή αύξηση στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών ακολουθούμενη από απότομη πτώση της παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών. Οι περισσότερες γυναίκες με θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό θα ανακτήσουν τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς

• Προβλήματα με τον θυρεοειδή κατά τη γέννηση. Μερικά μωρά μπορεί να γεννηθούν με θυρεοειδή αδένα που δεν αναπτύχθηκε σωστά ή δεν λειτουργεί σωστά. Αυτός ο τύπος υποθυρεοειδισμού ονομάζεται συγγενής υποθυρεοειδισμός.

• Βλάβη ή διαταραχή της υπόφυσης. Σπάνια, ένα πρόβλημα με την υπόφυση μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή της θυρεοειδικής ορμόνης. Η υπόφυση παράγει μια ορμόνη, που ονομάζεται θυρεοειδή διεγερτική ορμόνη (TSH), η οποία υποδυκνύει στον θυρεοειδή πόση ορμόνη πρέπει να παράγει και να απελευθερώνει.

• Διαταραχή του υποθάλαμου. Μια εξαιρετικά σπάνια μορφή υποθυρεοειδισμού μπορεί να εμφανιστεί εάν ο υποθάλαμος στον εγκέφαλο δεν παράγει αρκετή ορμόνη που ονομάζεται TRH. Το TRH επηρεάζει την απελευθέρωση TSH από την υπόφυση.

Ο δευτερογενής υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται όταν ένα άλλο πρόβλημα παρεμβαίνει στην ικανότητα του θυρεοειδούς να παράγει ορμόνες. Για παράδειγμα, η υπόφυση ή ο υποθάλαμος παράγουν ορμόνες που ενεργοποιούν την απελευθέρωση της θυρεοειδικής ορμόνης. Ένα πρόβλημα με έναν από αυτούς τους αδένες μπορεί να κάνει τον θυρεοειδή σας ανενεργό.

Μερικές φορές, ένας ανενεργός θυρεοειδής που προκύπτει από ένα πρόβλημα με τον υποθάλαμο ονομάζεται τριτογενής υποθυρεοειδισμός.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου υποθυρεοειδισμού;

Οι γυναίκες, ιδιαίτερα αυτές που βρίσκονται σε μεγαλύτερη ηλικία, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό από τους άνδρες. Είναι επίσης πιο πιθανό να αναπτύξετε υποθυρεοειδισμό εάν έχετε στενό μέλος της οικογένειας με αυτοάνοση νόσο. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Πρόωρα γκρίζα μαλλιά
• Αυτοάνοσες διαταραχές όπως ο διαβήτης τύπου 1, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδή αρθρίτιδα, κοιλιοκάκη, νόσος του Addison,  κακοήθης αναιμία ή  λεύκη
• Διπολική διαταραχή
• Σύνδρομο Down
• Σύνδρομο Turner

Πώς γίνεται η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού;

Εάν έχετε συμπτώματα υποθυρεοειδισμού, ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα ορμονών. Αυτές είναι συνήθως η ορμόνη διέγερσης του θυρεοειδούς (TSH) και η T4 (θυροξίνη).

Η εξέταση του TSH αποτελεί τον πιο σημαντικό έλεγχο για υποθυρεοειδισμό. Μετρά πόση ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης θυροξίνης (Τ4) ζητείται να παράγει ο θυρεοειδής αδένας. Τα χαμηλότερα από τα κανονικά επίπεδα Τ4 συνήθως σημαίνουν ότι έχετε υποθυρεοειδισμό. Ωστόσο, ορισμένα άτομα μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα TSH ενώ έχουν φυσιολογικά επίπεδα Τ4. Αυτό ονομάζεται υποκλινικός (ήπιος) υποθυρεοειδισμός. Πιστεύεται ότι είναι ένα πρώιμο στάδιο του υποθυρεοειδισμού.

Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων ή η φυσική εξέταση του θυρεοειδούς είναι μη φυσιολογικά, ο γιατρός σας μπορεί να διατάξει υπερηχογράφημα θυρεοειδούς ή σάρωση θυρεοειδούς, για να ελέγξει για οζίδια ή φλεγμονή.

Πώς θεραπεύεται ο υποθυρεοειδισμός;

Εάν έχετε υποθυρεοειδισμό, ο γιατρός σας θα συνταγογραφήσει μια συνθετική θυρεοειδή ορμόνη Τ4 με μορφή χαπιού για καθημερινή λήψη. Ορισμένα άλλα φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας απορροφά συνθετική θυρεοειδή ορμόνη. Βεβαιωθείτε ότι ο γιατρός σας γνωρίζει όλα τα φάρμακα, τα βότανα και τα συμπληρώματα που παίρνετε, συμπεριλαμβανομένων των μη συνταγογραφούμενων προϊόντων.

Θα χρειαστείτε επίσης τακτικές εξετάσεις αίματος για να ελέγξετε τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών. Ο γιατρός σας μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσει τη δόση του φαρμάκου σας κατά καιρούς.

Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να καταλάβετε τη σωστή δοσολογία της θυρεοειδικής ορμόνης που χρειάζεστε. Ο γιατρός σας θα σας κάνει μια εξέταση αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα TSH σας 6 έως 8 εβδομάδες αφού αρχίσετε να παίρνετε συνθετικές ορμόνες και στη συνέχεια μία φορά κάθε 6 μήνες. Εάν η δοσολογία αυτής της ορμόνης είναι πολύ υψηλή είναι πιθανό να παρουσιαστούν παρενέργειες όπως αύξηση της όρεξης, αυπνία, αστάθεια, αίσθημα παλμών της καρδιάς.

Τα άτομα με σοβαρό υποθυρεοειδισμό ή καρδιακές παθήσεις μπορεί να ξεκινήσουν με χαμηλή δόση συνθετικής ορμόνης και στη συνέχεια να αυξήσουν σταδιακά την ποσότητα ώστε η καρδιά τους να προσαρμοστεί σε αυτήν. Μόλις έχετε τη σωστή δοσολογία, δεν θα πρέπει να έχετε παρενέργειες από τις ορμόνες σας. Αλλά μην σταματήσετε ή παραλείψτε το φάρμακό σας, επειδή τα συμπτώματα υποθυρεοειδισμού μπορεί να επανέλθουν. Εάν βάλετε ή χάσετε έως και 10 κιλά σωματικού βάρους, ίσως χρειαστεί να ελέγξετε ξανά τα επίπεδα TSH για να δείτε εάν η δοσολογία ορμονών σας πρέπει να προσαρμοστεί.

Τα προβλήματα του θυρεοειδούς σε μια έγκυο γυναίκα μπορούν να επηρεάσουν το αναπτυσσόμενο μωρό. Κατά τους τρεις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, το μωρό λαμβάνει όλη τη θυρεοειδή ορμόνη από τη μητέρα του. Εάν η μητέρα έχει υποθυρεοειδισμό, το μωρό δεν λαμβάνει αρκετή θυρεοειδή ορμόνη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με την ψυχική ανάπτυξη.

Τέλος, τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικής ορμόνης μπορεί να προκαλέσουν μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που ονομάζεται μυξοίδημα. Το μυξοίδημα είναι η πιο σοβαρή μορφή υποθυρεοειδισμού. Ένα άτομο με μυξίδημα μπορεί να χάσει τη συνείδησή του ή να πάει σε κώμα. Η κατάσταση μπορεί επίσης να προκαλέσει πτώση της θερμοκρασίας του σώματος, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει θάνατο.