Μια από τις πιο συνηθισμένες δυσλειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η αλλεργία – μια κατάσταση που επηρεάζει 1 στους 4 ανθρώπους και προκαλεί μια έντονη αντίδραση του οργανισμού σε ουσίες που βρίσκονται στο φυσικό μας περιβάλλον (γνωστές και ως αλλεργιογόνα), οι οποίες είναι συνήθως αβλαβείς. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη αλλεργίας με συμπτωματολογία που μοιράζεται κάποια κοινά στοιχεία. Παρακάτω θα εξετάσουμε τους κυριότερους τύπους αλλεργίας, τις ενοχλήσεις που συνήθως προκαλούνται από μια αλλεργία, καθώς και το πώς μπορεί να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί μια αλλεργία.

 Τί προκαλεί μια αλλεργία;

Σύμφωνα με έρευνες, περιβαλλοντικοί και οι γενετικοί παράγοντες είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για μια αλλεργία, αν και δεν είναι γνωστοί όλοι οι παράγοντες που μπορούν να την πυροδοτήσουν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αλλεργία προκαλείται από μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος μετά από μεσολάβηση είτε ενός ειδικού τύπου αντισωμάτων, την ανοσοσφαιρίνη Ε, είτε κάποιων ειδικών κυττάρων του αίματος, τα μαστοκύτταρα και τα βασεόφιλα. Άνθρωποι με τάση να υποφέρουν από αλλεργίες ονομάζονται ατοπικοί και συνήθως παρουσιάζουν συμπτώματα αλλεργίας μετά από έκθεσή τους σε κάποια/κάποιο:

• Τροφή (τροφική αλλεργία).
• Αλλεργιογόνο που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα (π.χ., γύρη) και προκαλεί αλλεργίες αναπνευστικού τύπου (π.χ., αλλεργικό βρογχικό άσθμα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα, αλλεργική ρινίτιδα, κ.α.).
• Αλλεργιογόνο που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα και προκαλεί δερματικές αλλεργίες (π.χ., έκζεμα).
• Έντομο (π.χ., σφήκα ή μέλισσα) που συχνά εκδηλώνεται σαν πολυσυστηματική αλλεργία.
• Φάρμακο, με τους πιο “συνήθεις υπόπτους” να είναι να αναλγητικά και τα αντιβιοτικά φάρμακα.

Υπάρχουν επίσης και οι λεγόμενες “παράξενες” ή “ανεξήγητες” αλλεργίες που δεν εμπίπτουν σε κάποια κατηγορία και δεν εμφανίζουν τα συνηθισμένα συμπτώματα που παραπέμπουν σε αλλεργία. Επίσης, πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν αλλεργίες εσωτερικών χώρων που πυροδοτούνται από ένα υγρό και ζεστό περιβάλλον (π.χ., ακάρεα σκόνης), καθώς και σε αλλεργίες στις πρωτεΐνες που υπάρχουν στα δερματικά κύτταρα των κατοικίδιων (και όχι τις τρίχες τους, όπως πολλοί πιστεύουν).

Συμπτώματα αλλεργίας

Μια αλλεργία μπορεί να εμφανίσει μια πλειάδα συμπτωμάτων που διαφέρουν μεταξύ τους σε ότι αφορά την περιοχή που αυτά εκδηλώνονται και τη σοβαρότητά τους. Οι ατοπικές αλλεργίες εκδηλώνονται με άμεσα συμπτώματα μετά την έκθεση σε ένα αλλεργιογόνο (π.χ., βρογχόσπασμο, ρινίτιδα, έκζεμα, φαγούρα στα μάτια ή ακόμα και εμετό ή διάρροια), στην πλειονότητά τους. Υπάρχουν όμως και οι αλλεργίες που ξεκινούν σαν ένα γαστρεντερικό πρόβλημα ή ένα έκζεμα και  εξελίσσονται σε άσθμα που μπορεί να επιφέρει απόφραξη των αεραγωγών και άλλα αναπνευστικά συμπτώματα.

Παράγοντες που πυροδοτούν μια αλλεργία

Εκτός από το είδος του αλλεργιογόνου, η ηλικία του ασθενούς παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση μιας αλλεργίας. Στην νηπιακή ηλικία, οι τροφικές αλλεργίες είναι πολύ πιο κοινές από ότι σε μεγαλύτερες ηλικίες, ειδικά αυτές που πυροδοτούνται από γάλα και αυγό. Συνήθως, τα τρόφιμα που προκαλούν αλλεργία στα νήπια γίνονται περισσότερα ανεκτά από τον οργανισμό μετά την ηλικία των 3 ετών. Παράλληλα, όμως, οι μεγαλύτερες ηλικίες είναι συχνά πιο επιρρεπείς στις αλλεργίες σε εισπνεόμενες ουσίες.

Πολλά εξαρτώνται και από τον ίδιο τον οργανισμό, όμως. Μια αλλεργική ρινίτιδα, για παράδειγμα, μπορεί να εμφανίζεται σαν μια καλοήθης κατάσταση στα πρώιμα στάδιά της σε κάποιους ανθρώπους (μια ενόχληση κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας). Σε κάποιους άλλους, μπορεί να μην γίνει καν αντιληπτή παρά μετά από αρκετά χρόνια έκθεσής τους σε ένα αλλεργιογόνο.

Διάγνωση αλλεργίας

Το ιστορικό του ασθενούς θα μπορέσει να δώσει στον γιατρό μια πρώτη εικόνα σχετικά με το πού και το πότε ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα αλλεργίας. Για αυτό το λόγο, το ιστορικό του ασθενούς είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία στα χέρια ενός γιατρού για την διάγνωση της αλλεργίας που ταλαιπωρεί το άτομο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιες αλλεργίες είναι απειλητικές για την ζωή του ατόμου (αναφυλαξία ή αναφυλακτική καταπληξία) και αιφνίδιες, ειδικά αυτές που συνοδεύουν τσίμπημα εντόμου ή κατάποση ορισμένων φαρμάκων ή τροφών (αλλεργικό σοκ). Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό ο γιατρός να ερευνήσει όλα τα συμπτώματα αλλεργίας που παρουσιάζει ένας ασθενής και να βρει την πιθανή τους αιτία. Η επιβεβαίωση έρχεται λίγο αργότερα και αφού γίνουν κάποιες ειδικές εξετάσεις, όπως ο ποσοτικός προσδιορισμός των IgE αντισωμάτων και τα δερματικά τεστ.

Αν και δεν είναι πάντα εφικτό, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να κατανοήσετε τις αλλεργίες σας, έτσι ώστε να ξέρετε τί πρέπει να αποφεύγετε για να μην τις πυροδοτείτε. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να περιορίσετε την έκθεσή σας στους παράγοντες που προκαλούν τις αλλεργίες σας και να ελαχιστοποιήσετε τις ενοχλήσεις που αυτές σας προκαλούν.