Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος των οστών που μπορεί να επηρεάσει δραματικά την ποιότητα της ζωής του ατόμου λόγω των συνεπειών που την ακολουθούν. Αφορά στην αλλαγή της αρχιτεκτονικής και της πυκνότητας των οστών σε σημείο που μειώνεται η αντοχή τους, κάνοντάς τα πιο εύθραυστα. Σε προχωρημένο στάδιο, η οστεοπόρωση μπορεί να συνεπάγεται κατάγματα που συμβαίνουν ακόμα και με την ήπια βάδιση του ατόμου ή ακόμα και συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων, κάτι που μειώνει το ύψος του ασθενούς. 

Σύμφωνα με μελέτες, η οστεοπόρωση συναντάται μεταξύ γυναικών στην μετεμμηνοπαυσιακή ηλικία και απαιτεί σωστή εκπαίδευση σχετικά με την πρόληψή της, η οποία ξεκινά από την παιδική ηλικία. Είναι, όμως αυτό, άραγε, ένας ακόμα μύθος από τους τόσους που έχουν συνδεθεί με την οστεοπόρωση μέσα στο πέρας των χρόνων; Παρακάτω ξεκαθαρίζουμε το τοπίο, αποκαθιστώντας την αλήθεια σχετικά με κάποιους από τους πιο συνηθισμένος μύθους σχετικούς με την οστεοπόρωση.

Μύθοι για την οστεοπόρωση

Μύθος #1: Η οστεοπόρωση εξαρτάται από την ηλικία

Πολλοί, εσφαλμένα, πιστεύουν ότι θα πρέπει να ανησυχήσουν για την οστεοπόρωση όταν φτάσουν σε μια προχωρημένη ηλικία. Αν και πραγματικά οι ηλικιωμένοι μπορεί να θέσουν τον εαυτό τους σε αυξημένο κίνδυνο λόγω της ηλικίας τους, άτομα μικρότερης ηλικίας θα έπρεπε να γνωρίζουν για τον κίνδυνο οστεοπόρωσης, ειδικά αν υπάρχει στην οικογένεια μέλος που έχει οστεοπόρωση και έχει υποστεί κάταγμα εξαιτίας της. Η εμμηνόπαυση πριν τα 45 έτη, η ανεπάρκεια της βιταμίνης D, το λιποβαρές, η καθιστική ζωή και οι κατανάλωση αλκοόλ είναι μερικοί από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για οστεοπόρωση σε άτομα μικρότερης της τρίτης ηλικίας.

Μύθος #2: Η οστεοπόρωση είναι “γυναικεία” νόσος

Η οστεοπόρωση φαίνεται, όντως, να εμφανίζεται σε ηλικιωμένες γυναίκες, κυρίως εξαιτίας της απώλειας οστικής πυκνότητας που συμβαίνει κατά τη διάρκεια (αλλά και μετά την περίοδο) της εμμηνόπαυσης. Παρόλα αυτά, έχει παρατηρηθεί ότι άντρες μεγαλύτεροι των 65 ετών χάνουν οστική μάζα με πανομοιότυπο ρυθμό όπως οι συνομήλικες τους γυναίκες.

Μύθος #3: Η κατανάλωση γάλακτος προλαμβάνει την οστεοπόρωση

Το ασβέστιο είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την καλή υγεία των οστών (και την διατήρηση καλής οστικής μάζας, κατ’ επέκταση). Η συνιστώμενη ποσότητα ασβεστίου (περίπου 1200 mg/ημέρα για γυναίκες άνω των 51 και 1000 mg/ημέρα ασβεστίου για γυναίκες κάτω των 50 ετών), όμως, μπορεί να προέλθει τόσο από γαλακτοκομικά προϊόντα όσο και από άλλες τροφές, όπως το μπρόκολο, το λάχανο και τα αμύγδαλα. Όμως, η πρόσληψη τροφών πλούσιων σε ασβέστιο που δεν συνδυάζεται με ένα υγιεινό τρόπο ζωής γενικότερα δεν θα καταφέρει να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Μύθος #4: Η οστεοπόρωση “δίνει” συμπτώματα από νωρίς

Μια από τις πλέον απογοητευτικές αλήθειες σχετικές με την οστεοπόρωση είναι ότι δεν μπορεί ο ασθενής να γνωρίζει με σιγουριά ότι έχει αλλάξει κάτι με την αρχιτεκτονική ή την μάζα των οστών του αν δεν κάνει δοκιμή οστικής πυκνότητας (ή μέχρι να υποστεί ένα κάταγμα που θα του το αποκαλύψει). Συνήθως, η συγκεκριμένη μέτρηση (οστική πυκνομέτρηση) συνιστάται σε ασθενείς που έχουν πρώιμη εμμηνόπαυση ή άλλο σημαντικό παράγοντα κινδύνου, ή σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, για την ανίχνευση της οστεοπόρωσης.

Μύθος #5: Δεν υπάρχει τρόπος να επιβραδύνεις της επιπτώσεις της οστεοπόρωσης

Αν και, σύμφωνα με τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα, δεν υπάρχει τρόπος να αντιστραφεί η νόσος, μπορεί να αντιμετωπιστεί αρκετά αποτελεσματικά, επιτρέποντας τους ασθενείς με οστεοπόρωση να ζήσουν μια παραγωγική και ενεργή ζωή. Η βλάβη στα οστά μπορεί να ελαχιστοποιηθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής (π.χ., διακοπή του καπνίσματος), την διατήρηση (ή την έναρξη) μιας μέτριας φυσικής δραστηριότητας σε καθημερινή βάση, την πρόσληψη βιταμίνης D και ασβεστίου (και σιδήρου, για καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου), κ.α.

Αλήθειες για την οστεοπόρωση

• Η οστεοπόρωση πλήττει εκατομμύρια ανθρώπων ανά τον κόσμο κάθε χρόνο.

• Η πρόληψη της οστεοπόρωσης ξεκινά από την παιδική ηλικία, όπου γίνεται το “χτίσιμο” γερών οστών.

• Τα κατάγματα από πτώσεις σε άτομα 50 ετών και άνω μπορεί να αποτελεί την πρώτη ένδειξη χαμηλής οστικής μάζας και αδυναμίας των οστών λόγω οστεοπόρωσης.

• Η διάγνωση της οστεοπόρωσης διαρκεί 5-10 λεπτά και είναι εντελώς ανώδυνη και απλή.

• Νέα φάρμακα για την οστεοπόρωση δίνουν στον ασθενή την αναγκαία αναδόμηση των οστών και βοηθούν στην πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας προλαμβάνοντας δυνητικά απειλητικά για τη ζωή του ασθενούς κατάγματα. Επομένως, η διαγνωσμένη οστεοπόρωση μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί αρκετά ικανοποιητικά.

• Η οστεοπόρωση έχει τόσο φυσικές όσο και συναισθηματικές συνέπειες. Πολλοί ασθενείς υποφέρουν από απώλεια ύψους και έντονο πόνο μετά από κάποιο κάταγμα, ενώ κάποιοι αποκτούν αρνητική εικόνα για το σώμα τους, έχουν άσχημη διάθεση, βιώνουν κατάθλιψη και άγχος και χάνουν την ικανότητα να περπατούν, στέκονται όρθιοι και να ντύνονται.

• Αρκετά παιδιά πάσχουν από οστεοπόρωση, κυρίως εξαιτίας γενετικών παραγόντων, της λήψης φαρμακευτικής αγωγής και ορισμένων νοσημάτων (ή και για άγνωστα μέχρι στιγμής αίτια), σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών.