Ο όρος υπόταση αφορά στην εξαιρετικά χαμηλή πίεση - σε γενικές γραμμές, κάτω από τα 60 mm Hg για την “μικρή” ή διαστολική πίεση και κάτω από 90 mm HG για την “μεγάλη” ή συστολική πίεση – που μπορεί να οδηγήσει σε λιποθυμικά επεισόδια, αδυναμία ή και ζαλάδα, αυξάνοντας τον κίνδυνο τραυματισμού από πτώση. Σε περιπτώσεις, δε, σοβαρής υπότασης, μπορεί να προκληθούν βλάβες στον εγκέφαλο και την καρδιά, εξαιτίας της μειωμένης ροής οξυγόνου στον οργανισμό κατά τη διάρκεια ενός υποτασικού περιστατικού. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να γίνει έγκαιρη (και σωστή) διάγνωση και αντιμετώπιση της υπότασης, για να αποφευχθούν προβλήματα υγείας που θα επηρεάσουν την καθημερινότητα του ατόμου.

Αιτίες Υπότασης

Η αρτηριακή πίεση αυξομειώνεται αρκετές φορές μέσα στη μέρα και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:

• Την φυσική κατάσταση του ατόμου.
• Τα επίπεδα στρες.
• Τον ρυθμό αναπνοής.
• Την φαρμακευτική αγωγή που ίσως λαμβάνει.
• Τη στάση του σώματος.
• Το πόσο ενυδατωμένος ή αφυδατωμένος είναι ο οργανισμός.
• Τη διατροφή

Αξίζει, σε αυτό το σημείο να σημειωθεί, ότι όλοι οι άνθρωποι με χαμηλή πίεση δεν έχουν απαραίτητα και υπόταση. Αυτό συμβαίνει επειδή ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός. Για παράδειγμα, μια μέτρηση που για κάποιον οργανισμό θεωρείται χαμηλή και προκαλεί εμφανή συμπτώματα, σε κάποιον άλλο οργανισμό μπορεί να θεωρείται φυσιολογική και να μη προκαλεί κανένα απολύτως πρόβλημα υγείας. Η συμπτωματολογία, δηλαδή, είναι αυτή που τελικά που καθορίζει αν κάποιος έχει υπόταση ή όχι.

Πέραν τούτου, όμως, υπάρχουν και συγκεκριμένες παθήσεις και καταστάσεις που σίγουρα μπορεί να μειώσουν αισθητά την αρτηριακή πίεση, όπως:

• Η αφυδάτωση (μπορεί να προκληθεί από κατάχρηση διουρητικών, διάρροια, εμετό, πυρετό, έντονη σωματική άσκηση και έλλειψη επαρκής κατανάλωσης υγρών για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού).
• Διαταραχές στον ενδοκρινικό σύστημα, όπως υπογλυκαιμία (χαμηλό σάκχαρο), η νόσος του Addison (ανεπάρκεια των επινεφριδίων), δυσλειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων και σε κάποιες περιπτώσεις ο διαβήτης.
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Έμφραγμα
• Διαταραχές στις βαλβίδες της καρδιάς.
• Η βραδυκαρδία (μικρός αριθμός καρδιακών παλμών ανά λεπτό).
• Η σηψαιμία (σοβαρή λοίμωξη) που μπορεί να οδηγήσει και σε σηπτικό σοκ.
• Η αναφυλαξία (σοβαρή αλλεργική αντίδραση) από φάρμακα, τρόφιμα, έντομα και άλλα αλλεργιογόνα που ενδέχεται να απειλήσουν και την ίδια τη ζωή του ατόμου κάποιες φορές.
• Η έλλειψη βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέος (βιταμίνη Β9), που προκαλεί αναιμία (μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων) και πτώση της αρτηριακής πίεσης.
• Η απώλεια αίματος είτε από εσωτερική αιμορραγία, είτε υπερβολική ροή κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης (περιόδου) ή σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού.
• Η λήψη διουρητικών, αντικαταθλιπτικών, φαρμάκων για τη νόσο Parkinson, Β αναστολείς, φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας και άλλων φαρμάκων που αναφέρουν σαν πιθανή παρενέργεια την υπόταση.

Συμπτώματα Υπότασης

Οι κρίσεις υπότασης συνήθως συμβαίνουν ξαφνικά και συνοδεύονται από λιποθυμία, ζαλάδα, θολή όραση, αίσθημα κόπωσης, ναυτία και/ή έλλειψη συγκέντρωσης. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, η υπόταση είναι ένδειξη για την ύπαρξη κάποιου υποκείμενου προβλήματος υγείας και πρέπει να γίνεται σωστή και άμεση διάγνωση από τον γιατρό.

Εαν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης είναι υπερβολικά χαμηλά, τότε η ίδια η ζωή του ατόμου μπορεί να απειληθεί και πρέπει να δοθεί άμεση ιατρική βοήθεια για την αποφυγή του κινδύνου. Η συμπτωματολογία που αφορά αυτές τις πιο ακραίες περιπτώσεις υπότασης περιλαμβάνει χλωμό και κρύο δέρμα, κοφτή και γρήγορη αναπνοή, αδυναμία συγκέντρωσης ή πνευματική σύγχυση και αδύναμο καρδιακό παλμό (ειδικά όταν είναι σε συνδυασμό με ταχυκαρδία – γρήγορο καρδιακό παλμό).

Αντιμετώπιση της υπότασης

Δεν απαιτείται κάποια συγκεκριμένη θεραπεία αν η υπόταση δεν δημιουργεί σοβαρά συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα του ατόμου. Τα αίτια της χαμηλής πίεσης θα καθορίσουν και την θεραπευτική αντιμετώπιση της υπότασης, στην περίπτωση που τα συμπτώματα επηρεάζουν τη ζωή του ατόμου. Για παράδειγμα, αν ένα άτομο έχει υπόταση εξαιτίας παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνει, τότε μια απλή αλλαγή της δοσολογίας ή της ίδιας της αγωγής θα λύσει το πρόβλημα.

Κάποιες προτάσεις για την αντιμετώπιση της υπότασης (πάντα ανάλογα και με την γενική κατάσταση της υγείας και την ηλικία του ασθενούς) είναι οι εξής:

• Κατανάλωση νερού για να αποφευχθεί η αφυδάτωση του οργανισμού που μπορεί να “ρίξει” την πίεση.
• Αύξηση της κατανάλωσης αλατιού.
• Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων για να αποφευχθεί η μεταγευματική υπόταση.
• Αποφυγή αλκοόλ για την αποφυγή της αφυδάτωσης του οργανισμού.
• Αποφυγή απότομης αλλαγής στάσης του σώματος (π.χ., από ξαπλωμένος/η να σηκωθείτε απότομα όρθιοι), για την αποφυγή της ορθοστατικής υπότασης.
• Η χρήση ελαστικών ορθοπαιδικών καλτσών (κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης) για να μη γίνει συσσώρευση αίματος στα πόδια και τα χέρια, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε υποτασικό επεισόδιο.
• Η κατανάλωση ενός φλιτζανιού καφέ ή τσαγιού όταν βιώνετε υποτασικό επεισόδιο.