Είναι γνωστό σε όλους ότι η έκθεση στον ήλιο χωρίς την απαραίτητη αντηλιακή προστασία είναι ζημιογόνα για την υγεία του δέρματος και μπορεί να οδηγήσει σε εγκαύματα, ακόμα και σε καρκίνο του δέρματος. Εκτός από ηλιακά εγκαύματα, όμως, η έκθεση στο ηλιακό φως μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές στο δέρμα και μια πάθηση που ονομάζεται φωτοευαισθησία. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν γίνεται ταυτόχρονη έκθεση του οργανισμού και σε χημικούς παράγοντες, δηλαδή φάρμακα, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα διουρητικά, τα αντιβιοτικά και οι αναστολείς πρωτεασών, ή ουσίες, όπως οι αντηλιακές κρέμες με ΡΑΒΑ, οι κρέμες λεύκανσης δέρματος, τα απορρυπαντικά, τα αντιβακτηριδιακά σαπούνια κ.α. Πρόκειται για μια έντονη αντίδραση του δέρματος που μπορεί επίσης να οφείλεται και σε αυτοάνοση πάθηση του ασθενούς.

Συμπτώματα Φωτοευαισθησίας

Από τα πιο συχνά συμπτώματα που εμφανίζονται σε περιπτώσεις φωτοευαισθησίας στο δέρμα είναι οίδημα (πρήξιμο), κνησμός, απολέπιση του δέρματος, ερυθρότητα, φυσαλίδες, κηλίδες αποχρωματισμού και εξάνθημα. Μπορεί να εμφανιστούν τα επιμέρους συμπτώματα μεμονωμένα ή ένας συνδυασμός δύο ή και (σπανιότερα) περισσοτέρων συμπτωμάτων, σε περιοχές όπως τα κάτω άκρα, οι αγκώνες, η πλάτη και ο αυχένας.

Τύποι Φωτοευαισθησίας

Ακόμα και μικρής διάρκειας έκθεσης στο φως μπορεί να προκαλέσει στο φωτοευαίσθητο άτομο συμπτώματα φωτοευαισθησίας. Οι δυο βασικοί τύποι φωτοευαισθησίας είναι η φωτοαλλεργική αντίδραση και η φωτοτοξική αντίδραση.

Η πρώτη είναι μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος όταν εκτειθόμαστε στις ακτίνες του ήλιου και προκαλεί συμπτώματα όπως κόκκινο εξάνθημα και φαγούρα σε πόδια και λαιμό (ή όποιο άλλο σημείο που εκτίθεται στον ήλιο) – σημεία που οργανισμός θεωρεί αλλοιωμένα μετά την έκθεσή τους. Σπανιότερα θα εξαπλωθεί σε δέρμα που δεν έχει εκτεθεί στον ήλιο. Ο ακριβής λόγος που ο οργανισμός ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα και “σηκώνει τείχη”, αναγνωρίζοντας σαν “ξένο εισβολέα” κάποια συστατικά του δέρματος (αυτού που έχει αλλοιωθεί λόγω του ήλιου), δεν έχει διευκρινιστεί μέχρι στιγμής.

Σε ότι αφορά την φωτοτοξική αντίδραση, αυτή προκαλείται όταν οι UV ακτίνες του ήλιου αλληλεπιδρούν με μια χημική ουσία στο σώμα (π.χ., αντηλιακό ή κάποιο καλλυντικό προϊόν), προκαλώντας ένα εξάνθημα στο δέρμα που μοιάζει πάρα πολύ με το έγκαυμα που παθαίνουμε από τον ήλιο. Το εξάνθημα αυτό εμφανίζεται συνήθως μέσα στο πρώτο 24ωρο από την έκθεση του ατόμου στον ήλιο.

Κάποιες από τις χημικές ουσίες που έχουν συνδεθεί με την πρόκληση φωτοτοξικής αντίδρασης σε άτομα με φωτοευαισθησία είναι το υπεροξείδιο του βενζολίου, το γλυκολικό οξύ και οι ρετινόλες, οι οποίες φαίνεται να καταπολεμούν την ακμή, τις λεπτές γραμμές έκφρασης και τις ρυτίδες αφαιρώντας το εξωτερικό στρώμα της επιδερμίδας.

Προϊόντα με βιταμίνη C ίσως, επίσης, να προκαλέσουν φωτοευαισθησία, αφού μπορεί να μειώσουν την μελανίνη για να δώσουν λάμψη στο δέρμα. Κάνοντας αυτό, όμως, η φυσική άμυνα του οργανισμού απέναντι στην ηλιακή ακτινοβολία μειώνεται δραστικά. Σε αυτή την περίπτωση, οι αντιδράσεις στο δέρμα μπορεί να παρουσιαστούν μετά από κάποιες ημέρες έκθεσης του ατόμου στον ήλιο.

Πρόληψη Φωτοευαισθησίας

Η χρήση αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας (άνω των 30+) που να προστατεύει τόσο από τις ακτίνες UVA, όσο και από την υπεριώδη ακτινοβολία τύπου UVB, είναι απαραίτητη. Επίσης, καλό θα ήταν να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα τις ώρες της ημέρας με την μεγαλύτερη και εντονότερη ηλιοφάνεια (μεταξύ 11 πμ και 4 μμ).

Αν η φωτοευαισθησία οφείλεται σε κάποιο φάρμακο, η απομάκρυνσή/αντικατάστασή του (πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό σας), αν αυτό είναι εφικτό, θα βοηθήσει πολύ την κατάσταση. Σε περιπτώσεις έντονης φωτοευαισθησίας, ο δερματολόγος θα σας ανακουφίσει με συγκεκριμένα φάρμακα (ή μια ειδικά αλοιφή) που θα καταστείλουν την δερματική αντίδραση.