Οι κύστες μαστού είναι μια από τις συνηθέστερες αιτίες που μπορεί να φέρουν μια γυναίκα στο ιατρείου ενός μαστολόγου για περαιτέρω διερεύνηση κάποιου πιθανώς ενοχλητικού, αλλά εντελώς άκακου, ογκιδίου (εξογκώματος στον ένα ή και τους δυο μαστούς). Πρόκειται για μια καλοήθη κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί φυσικά, καθώς αλλάζει το στήθος με την ηλικία, λόγω της αλλαγής στα επίπεδα των ορμονών.

Μια κύστη είναι συνήθως ένα τυχαίο εύρημα κατά τη διάρκεια μιας μαστογραφίας (εάν η κύστη είναι αρκετά μεγάλη) ή (πιο συχνά) ενός υπερηχογραφήματος μαστού, ενώ δεν είναι ασυνήθιστο να υπάρχουν περισσότερες από μια κύστες στο μαστό μιας γυναίκας, ανεξαρτήτου ηλικίας. Παρόλα αυτά, παρατηρείται έξαρση στις κύστες μαστού σε γυναίκες άνω των 35 ετών, καθώς και γυναίκες που διανύουν την προκλιμακτήριο φάση της ζωής τους. Αν και δημιουργεί στρες στη γυναίκα, η ύπαρξη μιας κύστης μαστού δεν είναι κάτι που θα πρέπει να προκαλεί ανησυχία, εκτός πολύ εξαιρετικών περιπτώσεων.

Τί είναι η κύστη μαστού;

Το στήθος αποτελείται από αδένες που παράγουν γάλα (λοβούς), οι οποίοι περιβάλλονται από ιστό  που δίνει στο μαστό το σχήμα και το μέγεθός του, και σωλήνες που μεταφέρουν το γάλα στην θηλή (αγωγούς). Κάποιες φορές, οι λοβοί μπορεί να γεμίσουν με υγρό, δημιουργώντας κύστες. Πρόκειται, στην ουσία, για ένα σάκο με υγρό στο εσωτερικό του (συνήθως καφέ, πράσινου ή κίτρινου χρώματος) που ΔΕΝ είναι καρκίνος, αλλά αναγνωρίζεται σαν μια απόκριση του οργανισμού στις φυσιολογικές ορμόνες του γυναικείου σώματος.

Σε ένα υπερηχογράφημα μαστού, η κύστη συνήθως απεικονίζεται σαν μια σφαιρική ή ωοειδής μαύρη τρύπα μέσα στον μαστικό αδένα (σε οποιοδήποτε σημείο του μαστού). Αξίζει να σημειωθεί ότι θεραπείες υποκατάστασης ορμονών (HRT) μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κύστεων του μαστού. Παρόλα αυτά, όταν σταματά εντελώς η περίοδος (εμμηνόπαυση), οι κύστες συνήθως αποτελούν παρελθόν, αφού, στις περισσότερες περιπτώσεις, σταματούν να σχηματίζονται, λόγω της πτώσης των οιστρογόνων.

Συμπτώματα κύστης μαστού

Σε ότι αφορά την συμπτωματολογία μιας κύστης μαστού, δεν υπάρχει, συνήθως, πόνος στο μαστό, εκτός αν η κύστη μεγαλώσει αρκετά. Σε αυτή την περίπτωση, ο πόνος αυτός γίνεται εντονότερος τόσο πριν την έμμηνο ρύση, όσο και κατά την ωορρηξία, λόγω της αλλαγής των επιπέδων ορμονών οιστρογόνων.

Για να γίνει αντιληπτή μια κύστη μαστού με ψηλάφηση, αυτή θα πρέπει να έχει πολύ μεγάλο μέγεθος. Γενικά, μια κύστη μαστού μπορεί να είναι τόσο μεγάλη όσο λίγα χιλιοστά έως και αρκετά εκατοστά και να είναι είτε μαλακή είτε σκληρή στην αφή. Υπάρχουν, φυσικά, και γυναίκες με κύστη ή κύστες μαστού ή μαστών που δεν νιώθουν κανένα σύμπτωμα.

Διάγνωση κύστης μαστού

Μια εξέταση μαστού αποτελεί το πρώτο στάδιο στην διάγνωση της κύστης μαστού και μπορεί να ακολουθηθεί από μαστογραφία ή / και υπερηχογράφημα μαστού για να μπορέσει ο ειδικός να διαπιστώσει αν ένα ύποπτο κομμάτι του μαστού είναι γεμάτο υγρό (άρα μια καλοήθη κύστη) ή πρόκειται για στερεό κομμάτι.

Εαν η κύστη (το ογκίδιο) είναι εύκολα αισθητή και ψηλαφητή, ο μαστολόγος θα επιβεβαιώσει ότι πρόκειται για μια κύστη με υγρό με τη μέθοδο της παρακέντησης (μια πολύ λεπτή βελόνα θα εισαχθεί στο σημείο που βρίσκεται η κύστη και θα αφαιρέσει το υγρό από αυτήν με σύριγγα). Αν το υγρό που έχει αφαιρεθεί περιέχει αίμα, θα σταλεί σε εργαστήριο για επιπλέον διερεύνηση με κυτταρολογική εξέταση. Αυτή η διαδικασία ίσως προκαλέσει κάποιο ερεθισμό η μώλωπα στην περιοχή στην οποία έγινε η εισαγωγή της βελόνας για κάποιες ημέρες – μια δυσφορία που αντιμετωπίζεται εύκολα με παρακεταμόλη και απλά παυσίπονα.

Θεραπεία/αντιμετώπιση κύστης μαστού

Στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί η ύπαρξη κύστης μαστού, συνήθως δεν δίνεται κάποια θεραπεία, ούτε και είναι απαραίτητη κάποια παρακολούθηση της κύστης. Αυτό, επειδή οι κύστες απορροφώνται από τον οργανισμό στο μεγαλύτερο μέρος τους. Επίσης, μια κύστη μαστού συνήθως εξαφανίζεται μετά την αφαίρεση του υγρού που περιέχει στο εσωτερικό της.

Σε αντίθετη περίπτωση (παραμένει κάποιο ογκίδιο ακόμα και μετά την παρακέντηση), το υγρό που έχει συλλεχθεί αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση, ενώ γίνεται βιοψία στο ογκίδιο και πλήρη ιστολογική εξέταση.

Τέλος, σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί μια κύστη μαστού με χειρουργική επέμβαση (ατυπία στην κύστη, ανησυχητικό περιεχόμενο υγρό της κύστης, κ.α.).

Σημαντικές πληροφορίες για τις κύστες μαστού:

• Μια κύστη μαστού μπορεί να επανέλθει ή να αναπτυχθεί νέα κύστη.
• Η κύστη μαστού ΔΕΝ αυξάνει την κίνδυνο εμφάνισης καρκίνο του μαστού.
• Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επισκέπτεστε τον γιατρό σας για την οποιαδήποτε αλλαγή που έχετε παρατηρήσει στο στήθος σας.
• Τόσο οι γυναίκες, όσο και οι άντρες μπορεί να παρουσιάσουν κύστη ή κύστες μαστού ή μαστών.