Η ινοκυστική μαστοπάθεια, ή αλλιώς η ινοκυστική πάθηση των μαστών ή η ινοκυστική αλλοίωση των μαστών, είναι, ουσιαστικά, η φυσιολογική ανταπόκριση του οργανισμού στις αλλαγές των επιπέδων των ορμονών (την προγεστερόνη και τα οιστρογόνα) που γίνονται στο γυναικείο σώμα κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου της, η οποία φέρει μεταβολές στην κατάσταση των μαστών. Πρόκειται, δηλαδή, για μια κατάσταση, παρά για μια νόσο.

Τί είναι η Ινοκυστική Μαστοπάθεια;

Στην ινοκυστική μαστοπάθεια, συνήθως, το στήθος γίνεται βαρύ, οιδηματώδες και πονάει στην ψηλάφηση (κάποιες γυναίκες νιώθουν πόνο ακόμα και όταν απλά αγγίζουν το στήθος τους). Αυτό συμβαίνει επειδή οι αλλαγές των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης στον γυναικείο οργανισμό προκαλούν διάταση των γαλακτοφόρων πόρων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί ακόμα και να δημιουργηθεί απόφραξη αυτών των πόρων.

Παράλληλα, η πάχυνση των μαστικών ιστών γεμίζει τον μαστό (ή τους μαστούς) με μικρούς όζους (συνήθως στα σημεία πού ο αδενικός ιστός είναι αυξημένος, δηλαδή στο επάνω και έξω τεταρτημόριο του μαστού) και μικρές ή μεγάλες κύστες. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, η ινοκυστική μαστοπάθεια συνοδεύεται από έκκριμα από τη θηλή χρώματος σκούρου καφέ ή πράσινου.

Σε ότι αφορά τα επίπεδα πόνου της ινοκυστικής μαστοπάθειας, παρατηρείται μια αύξηση του μετά την 15η ημέρα του κύκλου και μια κορύφωση του πόνου λίγες μέρες πριν την περίοδο. Μετά την εμφάνιση της περιόδου, ο πόνος μειώνεται σταδιακά και ξαναρχίζει ο κύκλος που περιγράφηκε προηγουμένως από την αρχή (αρχίζει να εντείνεται ο πόνος κοντά στην 15η ημέρα του κύκλου, για να φτάσει στο μέγιστό του πριν την περίοδο).

Διάγνωση της Ινοκυστικής Μαστοπάθειας

Ο γιατρός θα κάνει μια κλινική εξέταση του μαστού, όπου θα ψηλαφήσει τους επώδυνους όζους (τις ευκίνητες στρογγυλές μάζες που έχουν δημιουργηθεί στο μαστό ή τους μαστούς) και ίσως ζητήσει κάποιες συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία ή/και το υπερηχογράφημα για την επιβεβαίωση της διάγνωσης.

Οι μάζες που σχετίζονται με την ινοκυστική μαστοπάθεια είναι συνήθως εύπλαστες (μαλακές) και με σαφή και ομαλά όρια. Αν το υπερηχογράφημα δείξει ότι αυτοί οι όζοι είναι συμπαγείς, γίνεται βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, ειδικά αν πρόκειται για μεγάλες κύστες ή όζους. Διαφορετικά, αν δηλαδή η ινοκυστική μαστοπάθεια δεν είναι σε προχωρημένο στάδιο (οι μαστοί φέρουν πολλές οζώδεις σκιάσεις και είναι πυκνοί), ο ειδικός θα συστήσει μαστογραφία για την ενίσχυση της διάγνωσης.

Αν η μαστογραφία δεν είναι ξεκάθαρη, κάτι που συνήθως συμβαίνει όταν πρόκειται για πολύ μικρές κύστες ή αν υπάρχουν ινοκυστικές αλλοιώσεις, τότε ένα υπερηχογράφημα μαστού ή μαστών θα συμπληρώσει τον έλεγχο και θα βοηθήσει τον γιατρό να έχει μια πιο σαφή και ξεκάθαρη εικόνα περί τίνος πρόκειται.

Εμφάνιση της Ινοκυστικής Μαστοπάθειας

Η ινοκυστική μαστοπάθεια εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες άνω των 30 ετών, τουλάχιστον μια δεκαετία μετά την έναρξη της περιόδου. Μετά την εμμηνόπαυση, παρατηρείται μια ύφεση της κατάστασης, κυρίως λόγω των ορμονικών αλλαγών του γυναικείου οργανισμού τότε. Εκτός από ορμονικά, όμως, τα αίτια μπορεί να είναι διατροφικά και στρεσογόνα, ενώ μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν ινοκυστική μαστοπάθεια είναι γυναίκες που:

• Η περίοδός τους είχε ξεκινήσει καθυστερημένα.
• Δεν έχουν αποκτήσει παιδί.
• Λαμβάνουν ορμόνες.
• Έχουν ορμονικά προβλήματα.
• Έχουν πολύ άγχος ή έχουν διανύσει (η ακόμα διανύουν) μεγάλες περιόδους αυξημένου στρες.
• Καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και ζωικών λιπών.
• Πίνουν πολλά ροφήματα που περιέχουν μεθυλξανθίνες, όπως αναψυκτικά τύπου cola, η σοκολάτα, το τσάι και ο καφές, που φαίνεται ότι αυξάνουν τον πόνο στην ινοκυστική μαστοπάθεια.

Θεραπεία της Ινοκυστικής Μαστοπάθειας

Συνήθως προτείνεται μια συντηρητική αντιμετώπιση της ινοκυστικής μαστοπάθειας, με διατροφικές αλλαγές (π.χ. αποφυγή κατανάλωσης τροφών που κάνουν κατακράτηση υγρών τις τελευταίες ημέρες του κύκλου και κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη Ε και Β6, Ω3 και Ω6 λιπαρά, μαγνησίου και ιωδίνης) και χρήση αναλγητικών/αντιφλεγμονωδών αν ο πόνος είναι έντονος.

Η χρήση ενός ενισχυμένου στηθόδεσμου που θα δώσει στο μαστό καλή υποστήριξη, καθώς και η τοποθέτηση κομπρεσών, επίσης θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του πόνου.

Ανάλογα με την περίπτωση, ο γιατρός ίσως συστήσει τη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών. Σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις, ο ειδικός μπορεί να συστήσει τη χορήγηση ειδικών ορμονικών σκευασμάτων για να προκληθεί τεχνητή διακοπή της περιόδου ή την χειρουργική επέμβαση, ειδικά αν τα ογκίδια είναι συμπαγή ή ψηλαφητά (αν οι κύστες είναι μεμονωμένες, τότε γίνεται παρακέντηση για την αφαίρεσή τους και όχι χειρουργείο, εκτός αν οι κύστες αυτές υποτροπιάσουν πολλές φορές).

Τέλος, η πλήρη χειρουργική αφαίρεση του αδένα είναι η τελευταία λύση για την αντιμετώπιση της ινοκυστικής μαστοπάθειας και εφαρμόζεται σε μεγάλου μεγέθους ανωμαλία.

Τί πρέπει να ξέρω για την Ινοκυστική Μαστοπάθεια

• Μια απλή περίπτωση ινοκυστικής μαστοπάθειας ΔΕΝ αυξάνει τις πιθανότητας να αναπτυχθεί καρκίνος του μαστού.
• Αν σε μια βιοψία διαπιστωθεί ότι υπάρχει ατυπία των κύστεων και υπερπλαστική δραστηριότητα, τότε οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού αυξάνονται κατά 2-4 φορές (και κατά 6 φορές αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού).
• Είναι πολύ σημαντικό να κάνετε αυτοεξέταση των μαστών κάθε μήνα και να αναφέρετε οποιαδήποτε αλλαγή που παρατηρείτε στο μαστό σας (στην υφή του) στον γιατρό σας, επειδή ο μαστικός αδένας των γυναικών με ινοκυστική μαστοπάθεια αυξάνει την πυκνότητα του αδένα, κάτι που δυσκολεύει την έγκαιρη ανίχνευση κάποιας κακοήθους βλάβης.
• Η καλή ψυχολογία και η αποφυγή βοηθάει στο να μειωθεί η ένταση και το άγχος που επιδεινώνουν την κατάσταση της ινοκυστικής μαστοπάθειας.