Οι απλές κύστες νεφρών είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα φαινόμενα που παρατηρούνται στα νεφρά που όμως δεν προκαλούν δυσλειτουργία στους νεφρούς. Πρόκειται, δηλαδή, για καλοήθεις κύστεις που περιέχουν υγρό, το οποίο είναι είτε ελαφρώς κίτρινο είτε διαυγές. Οι απλές κύστες των νεφρών μπορεί να εμφανιστούν μόνο στο ένα νεφρό ή και στα δυο, ενώ έχουν ομαλά τοιχώματα και στρογγυλό σχήμα.

Αν και η αιτία εμφάνισής τους δεν έχει ακόμα πλήρως αποκρυπτογραφηθεί, πιθανολογείται ότι οφείλεται σε απόφραξη των σωληνάριων που συλλέγουν τα ούρα. Αυτό που γνωρίζουμε, όμως, με τα έως τώρα δεδομένα είναι ότι η συχνότητα εμφάνισης κύστεων των νεφρών είναι μεγαλύτερη στους άντρες από ότι στις γυναίκες και ότι αυξάνεται με την ηλικία. Υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των ατόμων άνω των 50 ετών έχει κάποια αδιάγνωστη ή διαγνωσμένη νεφρική κύστη. Το ποσοστό αυτό πέφτει στα 25% περίπου για άτομα ηλικίας 40-50 ετών.

Κύστες νεφρών και πολυκυστική νόσος των νεφρών

Πρόκειται για δυο εντελώς διαφορετικές διαταραχές που συχνά συγχέονται στο μυαλό των ασθενών. Η απλή κύστη νεφρού διαφέρει σημαντικά από την κύστη που παρατηρείται σε ασθενείς που πάσχουν από πολυκυστική νεφρική νόσο, αφού η δεύτερη μπορεί να επηρεάσει δραματικά την νεφρική λειτουργία και να οδηγήσει ακόμα και σε αιμοκάθαρση, σε κάποιες περιπτώσεις. Επίσης, η πολυκυστική νόσος των νεφρών είναι μια κληρονομική διαταραχή, ενώ η απλή κύστη δεν είναι συνδεδεμένη με κληρονομικούς παράγοντες. Τέλος, στην πολυκυστική νόσο των νεφρών, το νεφρικό παρέγχυμα (ο κύριος ιστός του νεφρού) αντικαθίσταται από παραπάνω από μια κύστες. Οι απλές κύστες, από την άλλη πλευρά, εξ’ ορισμού, δεν επικοινωνούν με την νεφρική πύελο και βρίσκονται στον φλοιό του νεφρού.

Συμπτώματα των απλών κύστεων του νεφρού

Συνήθως τα άτομα με απλές κύστες στα νεφρά δεν έχουν κάποιο σύμπτωμα. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει αιματουρία (αίμα στα ούρα), πόνο στην σπονδυλική στήλη (χαμηλά), ή και πυρετό, όταν οι κύστη ή οι κύστες επιμολυνθούν από κάποιο μικρόβιο. Σε ακόμα σπανιότερες καταστάσεις, οι απλές κύστες νεφρών μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος. Υπάρχουν επίσης μελέτες που έχουν σκιαγραφήσει μια συσχέτιση μεταξύ απλής κύστεως των νεφρών με υψηλή αρτηριακή πίεση. Όμως, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να αποδειχθεί επαρκώς.

Διάγνωση των απλών νεφρικών κύστεων

Τις περισσότερες φορές, μια απλή κύστη νεφρού διαγιγνώσκεται τυχαία κατά τη διάρκεια ενός υπερηχογραφήματος ή κάποιας αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας, τα οποία συνήθως γίνονται για κάποιο άλλο λόγο. Όταν, όμως, εντοπιστεί κάποια κύστη νεφρού, ζητούνται εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις (υπερηχογράφημα νεφρών, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία) για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για απλές κύστες νεφρού ή για κάποια πιο σοβαρή κατάσταση (π.χ. κακοήθεια).

Θεραπεία κύστεων νεφρού

Για τις απλές κύστες του νεφρού, συνήθως δεν απαιτείται κάποια ειδική θεραπεία. Αντ’ αυτού, ο ειδικός ιατρός συστήνει περιοδική παρακολούθηση των κύστεων αυτών μέσω υπερηχογραφημάτων. Στην περίπτωση, όμως, που η κύστη προκαλεί κάποιο πρόβλημα (αν και αρκετά σπάνια σαν περίπτωση), θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της κύστης ή των κύστεων με χρήση τοπικής αναισθησίας και παρακέντηση με ειδική βελόνα (σκληροθεραπεία). Με αυτόν τον τρόπο, ο ειδικός γιατρός αδειάζει το περιεχόμενο της κύστης και κατόπιν την ξαναγεμίζει  με ένα ειδικό υγρό για να αποτρέψει τον εκ νέου σχηματισμό της. Αυτό μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις μικρών κύστεων. Σε μεγαλύτερα μεγέθη κύστεων συνιστάται είτε λαπαροσκοπική είτε ανοιχτή επέμβαση για την αφαίρεση τους.