Με τον όρο θυρεοειδίτιδα εννοούμε την φλεγμονή του θυρεοειδούς (ενός αδένα περίπου 20 γραμμαρίων σε σχήμα πεταλούδας στο μπροστινό, κάτω μέρος του λαιμού), η οποία μπορεί να προκαλέσει μεταβολή στην παραγωγή των ορμονών που παράγονται από τον θυρεοειδή και ελέγχουν τον μεταβολισμό (το πόσο γρήγορα παράγεται θερμότητα και ενέργεια από το “κάψιμο” των τροφών), είτε με υπερ-παραγωγή είτε με υπο-παραγωγή τους.

Σε ότι αφορά στα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν θυρεοειδίτιδα, αυτά περιλαμβάνουν τραυματισμό και/ή φλεγμονή στα κύτταρα του θυρεοειδούς είτε από ακτινοβολία, παρενέργεια από ορισμένα φάρμακα, βακτήρια, ή και την παραγωγή αντισωμάτων από τον ίδιο τον οργανισμό (αυτοάνοση νόσος).

Θυρεοειδίτιδα – Τα στάδια

Η θυρεοειδίτιδα εξελίσσεται σε τρία στάδια:

1. Ο θυρεοειδής φλεγμαίνει και απελευθερώνει υπερβολικό αριθμό ορμονών (θυρεοτοξίκωση ή θυρεοτοξική φάση).

2. Ο θυρεοειδής καταλήγει να μην έχει αρκετές ορμόνες να απελευθερώσει μετά την μεγάλη απελευθέρωση θυρεοειδικών ορμονών για εβδομάδες ή μήνες, κάτι που οδηγεί σε υπουθρεοεοδισμό ή έλλειψη θυρεοειδικών ορμονών (φάση υποθυρεοειδούς).

3. Η θυρεοειδική ορμόνη επανέρχεται προσωρινά στα φυσιολογικά της επίπεδα. Αυτό μπορεί να είναι συμβεί είτε ανάμεσα στο πρώτο και δεύτερο στάδιο είτε στο τέλος του τρίτου σταδίου, αφού ο θυρεοειδής αδένας είναι πλέον ικανός να διατηρήσει το επίπεδο των ορμονών που παράγει σε φυσιολογικό επίπεδο μετά την ανάρρωσή του από την φλεγμονή.

Τύποι Θυρεοειδίτιδας

Ο πιο συνηθισμένος τύπος θυρεοειδίτιδας (ειδικά σε γυναίκες) είναι η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο (Hashimoto), μια αυτοάνοση κατάσταση στην οποία ο οργανισμός παράγει αντισώματα κατά του θυρεοειδούς (δηλαδή, ο οργανισμός “επιτίθεται” στον ίδιο του τον εαυτό, θεωρώντας τον θυρεοειδή “εχθρό” του). Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται θεραπεία για υποθυρεοειδισμό και την υποκατάσταση των θυρεοειδικών ορμονών.

Εκτός από την θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, υπάρχουν άλλα δύο αυτοάνοσα νοσήματα, η (1) σιωπηλή ή ανώδυνη θυρεοειδίτιδα και η (2) επιλόχειος θυρεοειδίτιδα (εμφανίζεται μετά τον τοκετό) – και τα δυο αυτοάνοσα είναι πιο συχνά στις γυναίκες και προκαλούνται από αντισώματα (αντι-θυρεοειδικά).

Πέραν αυτών, άλλος τύπος θυρεοειδίτιδας είναι η θυρεοειδίτιδα που προκαλείται από θεραπεία ραδιενεργού ιωδίου (θεραπεία υποθυρεοειδισμού) ή ακτινοθεραπεία (θεραπεία που συστήνεται σε ορισμένους τύπους καρκίνου). Η ακτινοβολία που χρησιμοποιείται στις προαναφερθείσες θεραπείες μπορεί να προκαλέσει θυρεοειδίτιδα.

Επίσης υπάρχει μια επώδυνη (σε κάποιες περιπτώσεις) κατάσταση που ονομάζεται θυρεοειδίτιδα de Quervain ή υποξεία θυρεοειδίτιδα και πιστεύεται ότι είναι ιογενούς προελεύσεως. Τέλος, έχουμε την πυώδη ή οξεία θυρεοειδίτιδα που προκαλείται από βακτήριο ή κάποιο μολυσματικό οργανισμό (σπάνιος τύπος θυρεοειδίτιδας) και την θυρεοειδίτιδα που είναι συνδεδεμένη με την χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως οι κυτοκίνες, το λίθιο, οι ιντερφερόνες και η αμιωδαρόνη (σε πολύ μικρό ποσοστό ασθενών που λαμβάνουν τέτοιου είδους φάρμακα).

Συμπτώματα Θυρεοειδίτιδας

Ο τύπος και η φάση της θυρεοειδίτιδας καθορίζουν και τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδας, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν αίσθημα ευερεθιστότητας και ανησυχίας, δυσκολία στον ύπνο, κούραση, άγχος, απότομη απώλεια βάρους, γρήγορος καρδιακός ρυθμός, νευρικότητα, δυσανεξία στη ζέστη, αυξημένη εφίδρωση και αυξημένη όρεξη. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως συνδέονται με καταστάσεις υπερθυρεοειδούς και είναι συνήθως μικρής διάρκειας (έως 3 μήνες).

Σε φάση υποθυρεοειδισμού, η οποία ενδέχεται να έχει μεγαλύτερη διάρκεια από το προηγούμενο στάδιο, ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα όπως κόπωση, κατάθλιψη, απότομη αύξηση βάρους, ξηροδερμία, δυσκοιλιότητα, μειωμένη ικανότητα εστίασης και συγκέντρωσης και δυσκολία εκτέλεσης σωματικής άσκησης.

Διάγνωση Θυρεοειδίτιδας

Η θυρεοειδίτιδα μπορεί να διαγνωσθεί με αιματολογικές εξετάσεις – συγκεκριμένα την μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών Τ4 και Τ3, καθώς και της TSH θυρεοειδοτρόπου ορμόνης, για να εξακριβωθεί η λειτουργία του θυρεοειδούς. Η τελευταία ορμόνη είναι υπεύθυνη για την παραγωγή των δύο πρώτων ορμονών. Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν τη μέτρηση των TPO και/ή TRAb αντισωμάτων (αντιθυρεοειδικά και διέγερσης του θυρεοειδούς υποδοχέα, αντίστοιχα), όπως επίσης και το ESR, που μας δίνει τον ρυθμό καθίζησης των ερυθροκυττάρων, κάτι που θα μας υποδείξει την ύπαρξη φλεγμονής. Στην οξεία θυρεοειδίτιδα, η τελευταία αυτή μέτρηση είναι υψηλότερη του φυσιολογικού.

Τέλος, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς αποτελεί μια σημαντική βοήθεια όταν πρέπει να αξιολογηθεί η ανατομία του αδένα (θυρεοειδούς αδένα) και να διαπιστωθεί η ύπαρξη όζων και να λάβουμε πληροφορίες σχετικές με την πυκνότητα του αδένα και το κατά πόσο φυσιολογική είναι η ροή του αίματος στον αδένα, μεταξύ άλλων.

Φυσικά, η πρόσληψη ραδιενεργού ιωδίου είναι ένας εξίσου αποτελεσματικός τρόπος διάγνωσης θυρεοειδίτιδας, λαμβάνοντας υπόψιν ότι στην θυρεοτοξική φάση της θυρεοειδίτιδας ο θυρεοειδής αδένας απορροφά χαμηλή ποσότητα ραδιενεργού ιωδίου.

Αντιμετώπιση Θυρεοειδίτιδας

Η αντιμετώπιση της κατάστασης εξαρτάται από τη φάση της θυρεοειδίτιδας, τα συμπτώματα και τον τύπο της θυρεοειδίτιδας. Σε περιπτώσεις που ο ασθενής βρίσκεται σε θυρεοτοξικής φάση, η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική (με βάση τα συμπτώματα) και πολύ σπάνια χορηγούνται φάρμακα. Αντιφλεγμονώδη και β-αναστολείς είναι τα πιο συνηθισμένα φάρμακα που συστήνονται για την αντιμετώπιση πόνου στο θυρεοειδή, αυξημένης εφίδρωσης, δυσανεξίας στη ζέστη, αίσθημα παλμών και άλλων συμπτωμάτων. Μόνιμη και συνεχή θεραπεία χρειάζεται η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο αφού συνήθως προκαλεί μόνιμο υποθυρεοειδισμό. Ο γιατρός σας, όμως, είναι ο πλέων κατάλληλος για να αποφασίσει τη σωστή αντιμετώπιση, με βάση το ιατρικό ιστορικό σας και τα ευρήματα των εξετάσεων που έχετε κάνει.